Gübreleme Nedir?

Her yıl hasat edilen ürünle topraktan kaldırılan besin maddelerinin yerine konmasına gübreleme denir. Bu amaçla kullanılan materyale gübre diyoruz.

Bitkinin normal bir gelişme gösterebilmesi, istenilen verim ve kalitede ürün alınabilmesi için; her yıl topraktan kaldırdığı besin maddelerinin düzenli bir gübreleme ile toprağa tekrar verilmesi gerekir.

Dengeli Bir Gübreleme Nasıl Yapılmalıdır?

Yapılan gübrelemelerden beklenilen sonuçların alınabilmesi için de gübrelemenin zamanında ve usulüne uygun olarak yapılması gerekir. Yetersiz yapılan bir gübreleme ile ürün miktarında istenen artış sağlanamazken, gereğinden fazla yapılan gübreleme ekonomik olmadığı gibi toprağın fiziksel, kimyasal yapısını bozar ve çevreyi kirletir. Gübrelemenin toprak ve yaprak analizlerine dayalı olarak yapılması ile bu olumsuzlukları en aza indirmemiz mümkün olur.

Toprak Analizi ve Gübreleme Amacıyla Toprak Örneklerinin Alınması

Toprak, bitkilere besin maddesi sağlayan canlı ve dinamik bir kaynaktır. Her canlı gibi toprağında beslenmeye ihtiyacı vardır. Gerek zaman içerisinde maruz kaldığı erozyon gibi dış etkilerle gerekte üzerine ektiğimiz ürünleri besleyerek verimli olma özelliğini kaybetmektedir. İşte toprakta eksilen bu besin maddelerini giderici uygulamaya gübreleme denilmektedir. Her üretici için toprak işleme, sulama, zararlılarla mücadele, gübreleme gibi işlemler üzerinde durulması gereken uygulamalar olmakla beraber, gübreleme; üretici için ürünün miktarını ve kalitesini belirleyen önemli bir faktördür. İyi bir gübreleme ise kullanılacak gübrenin çeşidini, en uygun yöntemlerle, tavsiye edilen miktarlarda ve zamanında uygulanmasıyla hem gübrelemenin faydası açısından hem de girdi maliyetleri açısından beklenen sonucu verecektir. Bu doğrultuda yapılması gereken en ekonomik ve güvenilir yol toprak analizinden geçmektedir.

Toprak Analizlerinin Amacı ve Önemi

Toprak analizlerinin amacı; topraklarda bulunan bitki besin maddesi miktarlarını tespit suretiyle o topraklarda yetiştirilecek bitkilerin ihtiyacı olan gübre cinsini ve miktarını ortaya koymaktır. Bunu bilmek karlı bir gübreleme için esastır. Belli bir tarlayı temsil eden toprak örneğinin laboratuarda çeşitli yöntemlerle analiz edilerek o toprağın içerisindeki bitki besin maddelerinin miktarları belirlenir. Böylece o toprakta yetiştirilecek bitkiden daha iyi ve kaliteli bir ürün alabilmek için bitkinin ihtiyaç duyduğu besinlerden eksik olanların saptanarak gerekli gübre miktarları belirlenir.

Toprak Analizi Yaptırmanın Avantajları

Bitkinin ihtiyacından daha fazla veya daha az gübre kullanılmamış olunur. Böylece daha ekonomik girdi kullanımı ile optimum ürün alınır. Yanlış cins gübre kullanımı sonucu ürün azalabilir ya da en azından üründe bir artış olmayabilir bu durumda gübreye harcanan para ziyan olur. Gübrelerin doğru zamanda ve doğru şekilde uygulanmasını sağlar. Böylece daha fazla ürün alınır. Bunun içindir ki, gübre kullanmadan önce üretici toprağını mutlaka analiz ettirmeli ve laboratuardan alacağı toprak analiz raporuna göre gübre kullanmalıdır. Ancak, toprak analizlerinden beklenen yaraların sağlanabilmesi için, analiz edilen toprak örneklerinin usulüne uygun olarak alınmış olmaları gerekir. Usulüne uygun alınmamış bir örneğin analiz sonucu üreticiyi yanlış yola sevk eder.

Toprak Örneklerinin Alınması

Toprak örneklerinin alınmasında en önemli husus; alınacak toprak örneğinin alındığı tarlayı gereğince temsil edebilmesidir. Toprak örneği alınacak arazinin bütün özellikleri benzer durumda ve aynı ürün yetiştirilecek ise, arazi büyüklüğüne göre belirlenen 5-6 noktadan örnek alınmalıdır. Örnek alınacak tarla veya bahçede zigzaglar çizerek belirlenen noktalarda toprak yüzeyi bitki ve köklerden temizlenir. Kürek(bel)ile ‘’ V’’ şeklinde 30cm derinliğinde çukurlar kazılır. Sonra yine kürek ile çukurun düzgün tarafından yaklaşık 3-4cm kalınlığında toprak dilimi(yaklaşık 2-3parmak kalınlığında)bir kova içerisine konur. Bu işlem tarla veya bahçenin değişik yerlerinde tekrarlanır ve tüm noktalardan alınan toprak dilimleri de aynı kova içerisine konur, taşlaşmış ve çamur topu olmuş büyük parçalar ufalanıp iyice karıştırılır. Tüm bahçeyi veya tarlayı temsil eden bu topraktan yaklaşık 1 kg ayrılır, temiz bir naylon torbaya kurşun kalemle eksiksiz doldurulmuş etiket ve toprak örneği bilgi formu ile beraber Orbit Ekoloji toprak bitki ve su laboratuarına iletilir. Eğer toprak örneği alınan arazi farklı görünümde, yer yer eğimli, erozyona uğramış, taşlı, bozuk drenajlı, tuzlu, farklı bünyelerde, farklı ürünlerin tarımı yapılacak ise veya farklı toprak tiplerini içeriyorsa ayrı ayrı örnekler alınmalıdır.

Toprak Örnekleri ile İlgili Diğer Örnekler

Toprak örneklerinin alınmasında kürek (bel),toprak burgusu, toprak sondası gibi aletler kullanılır. Ayrıca kova, naylon torba, etiket toprak örneği bilgi formlarınında bulundurulması gerekir. Toprak örneği alma derinliği yetiştirilecek bitkiye göre değişir;
A- Tek yıllık bitkiler(tarla bitkileri ve sebzeler) 0-30 cm derinlikten tek seviyeden.
B- Çok yıllık bitkiler(meyve ağaçları) 0-30 -30,60 cm derinlikten olmak üzere iki seviyeden
C- Yeni tesis edilecek çok yıllık bitkiler için 0-30,30-60-60,90cm derinlikten olmak üzere üç seviye derinlikten toprak örneği alınmalıdır.

Toprak Örneklerinin Alınmasının Sakıncalı Olduğu Yerler:

A- Yol kenarları, kanal ve karıklar.
B- Çit ve duvar kenarları ile tümsek ve çukurlar.
C- Daha önce gübre yığılmış, sap, kök, dal ve yabancı otların yakıldığı yerler.
D- Harman yeri ve hayvan yatmış yerler.
E- Ağaç altları, dere, orman, su arkı ve yollara yakın yerler.
F- Sıraya ekim yapılan yerler ve sıra üstleri.
G- Toprağın çok kuru, çamur ve donmuş olduğu durumlar.